Projektowane zmiany ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających
Porady prawne

Projektowane zmiany ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających

By 1 lipca 2025 3 lipca, 2025 No Comments

17 czerwca 2025 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji Ministerstwo Finansów opublikowało projekt zmiany ustawa o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się  i bankach zrzeszających. 

Zakres zmiany:

  • uchylenie przepisów dotyczących zrzeszenia zintegrowanego; 
  • zniesienie obowiązku przekazywania na żądanie KNF informacji o kredytach, pożyczkach pieniężnych, gwarancjach bankowych oraz poręczeniach udzielonych udziałowcom banku spółdzielczego oraz obowiązku przechowywani tych informacji;
  • zmiany w zakresie zawiązywania konsorcjum bankowego obejmujące jednakowymi zasadami wszystkie banki spółdzielcze;
  • zmiana sposobu wprowadzania zmian do umowy zrzeszenia;
  • umożliwienie wymiany informacji stanowiących tajemnicę bankową i tajemnicę zawodową przez jednostkę systemu ochrony i firmę audytorską wykonującą czynności rewizji finansowej wobec uczestnika systemu ochrony;
  • zmianę w zakresie funduszu pomocowego zarządzanego przez jednostkę zarządzającą systemem ochrony.

Analiza wybranych zmian:

1. Zmiana przy udzielaniu zgód

Proponuje się zmianę mechanizmu, który działał od lat. Od teraz to nie bank zrzeszający, a jednostka zarządzająca systemem ochrony będzie udzielała bankom zrzeszonym zgody na:

  • konkretne czynności z zakresu czynności bankowych, o których mowa w art. 5 i 6 prawa bankowego,
  • prowadzenie działalności także na terenie powiatów sąsiadujących obszaru działania banku spółdzielczego.

Uzasadnieniem dla zmiany ma być długoletnia praktyka działania systemów ochrony, która przemawiać ma za przeniesieniem niektórych kompetencji na organ zarządzający systemem ochrony, dla umożliwienia pełnego wypełniania celów systemu ochrony instytucjonalnej. Zdaniem ustawodawcy zmiana ta pozwoli na pełną realizację zadań realizowanych przez jednostki systemu ochrony.

Jak wynika z uzasadnienia projektu:

Szczególnie istotne z tej perspektywy jest w obecnym, ugruntowanym rynkowo funkcjonowaniu systemów ochrony zapewnienie pośrednictwa systemów ochrony instytucjonalnej w procesach uzyskiwania zezwolenia nadzorczego na utworzenie banku oraz na zmianę statutu banku, z uwagi na powiązane z tym ryzyka prowadzonej działalności, wpływające na bezpieczne funkcjonowanie nie tylko tegoż banku, ale także na bezpieczeństwo i stabilność działania całego systemu banków spółdzielczych.

2. Zmiana w pośrednictwie przy zmianie statutu i utworzeniu banku

Dotychczas czynności te realizowane były za pośrednictwem banku zrzeszającego, który odpowiadał m.in. za merytoryczną treść i odpowiedniość statutów. Po nowelizacji, czynności te w całości miałaby przejąć jednostka systemu ochrony. 

3. Jednakowe możliwości prowadzenia działalności dla banków o kapitale założycielskim co najmniej 5.000.000 euro i dla banków o kapitale niższym

Projekt ustawy zmieniającej zakłada także usunięcie ograniczeń, o których mowa w art. 5 ust. 1a i 2 w stosunku do banków, które mają kapitał założycielski o równowartości co najmniej 5.000.000 euro, a zgodnie ze statutem nie prowadzą działalności na obszarze całego kraju. Rozwiane więc zostaną wszelkie wątpliwości interpretacyjne w tym zakresie. Celem zmiany jest stworzenie jednakowych możliwości prowadzenia działalności dla banków spółdzielczych o kapitale założycielskim o wartości co najmniej 5.000.000 euro i dla banków o kapitale niższym.

Jak wynika z uzasadnienia projektu:

Banki spółdzielcze, których kapitały założycielskie zaczynają przewyższać 5 mln euro, przed rozszerzeniem w statucie obszaru działalności na obszar całego kraju, tracą dotychczas przysługujące im możliwości uczestniczenia w konsorcjach bankowych, jakie wynikają z treści art. 5 ust. 5 ustawy. W obecnym stanie prawnym banki spółdzielcze o kapitałach ponad 5 mln euro mogą uczestniczyć w konsorcjach na podobnych zasadach, jak banki wymienione w ust. 5, dopiero po uzyskaniu zgody zarządu jednostki zarządzającej systemem ochrony.
(…)
Zaproponowane zmiany mają na celu określenie jednakowych możliwości prowadzenia działalności dla banków o kapitale założycielskim co najmniej 5 mln euro i dla banków o kapitale niższym, jak też usunięcia wątpliwości w tym zakresie.

Zmiana ta ma na celu także usunięcie ograniczeń terytorialnych dla banków o kapitale założycielskim powyżej 5.000.000 euro i w konsekwencji umożliwienie tym bankom spółdzielczym udzielanie kredytów bez konieczności uzyskiwania każdorazowej zgody jednostki systemu ochrony.

4. Nowy sposób zmiany umowy zrzeszenia

Ważną zmianą jest także sposób zmian umowy zrzeszenia. Aktualnie zmiana umowy zrzeszenia wymaga zawarcia aneksów między bankiem zrzeszającym, a bankiem zrzeszonym. Proces ten więc może być bardzo długi lub w ogóle nie dojść do skutki, co może mieć negatywne konsekwencje dla rozwoju zrzeszeń.  Po nowelizacji zmieniony zostanie charakter umowy zrzeszenia. Umowa zrzeszenia stałaby się umową wielostronną, zawieraną przez bank zrzeszający i wszystkie banki zrzeszone, a zatwierdzaną przez KNF, a więc bez konieczności podpisywania aneksów z każdym bankiem zrzeszonym.

Link do projektu: https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12399005