Udzielanie świadczeń medycznych na odległość jest dozwolone zgodnie z polskim prawem i zasadami etyki zawodowej. Z teleporad można korzystać zarówno w placówkach medycznych funkcjonujących w ramach umowy z NFZ, jak i w ośrodkach prywatnych. Czy telemedycyna funkcjonuje na takich samych zasadach jak osobista porada w gabinecie? Jakie prawa i obowiązki przysługują zarówno pacjentowi, jak i lekarzowi?
Przepisy dotyczące konsultacji online
Główną podstawę prawną dla świadczeń telemedycznych stanowi art. 3 Ustawy o działalności leczniczej. Zezwala on bezpośrednio na udzielanie świadczeń za pomocą systemów teleinformatycznych. Ciężko jednak wskazać szczegółowe, jednoznaczne zasady dotyczące udzielania tychże świadczeń. Różnią się one w zależności od specyfiki danego świadczenia. Można jednak wskazać kilka podstawowych i najważniejszych przepisów dotyczących konsultacji online.
- Zgodnie z Ustawą o zawodzie lekarza i lekarza dentysty, porady telemedyczne należy traktować jako równoprawne z poradami lekarskimi udzielanymi stacjonarnie.
- Rozporządzenia Ministra Zdrowia oraz Komunikaty NFZ jednoznacznie pozwalają na udzielanie porad z zakresu zdalnej opieki zdrowotnej lekarzom POZ oraz specjalistom udzielającym porad w zakresie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.
- Wykonywanie i rozliczanie teleporad jest dostępne w zakresie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej oraz świadczeń pielęgnacyjnych, a także w ramach opieki paliatywnej i hospicyjnej.
Aby poznać szczegółowe zasady, warto zapoznać się z przepisami kilku aktów prawnych (poza wskazanymi powyżej). Wśród nich należy wyróżnić m.in. Ustawę o refundacji leków, Ustawę o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, a także Ustawę o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
Zdalna opieka zdrowotna – jakie dokumenty może wystawić lekarz?
W ramach świadczeń z zakresu telemedycyny lekarze mają prawo m.in. do wystawiania e-recept. Należy jednak uwzględnić zastrzeżenie dotyczące tego, że gdy pacjent wymaga bezpośredniego badania – przed wypisaniem recepty, konieczne jest przyjęcie go w gabinecie stacjonarnym. Większość recept wystawia się dziś w postaci elektronicznej. Jednak nie jest to jedyny dokument, który można uzyskać podczas konsultacji online. Możliwe jest też orzekanie o czasowej niezdolności do pracy – choć jeszcze do niedawna interpretowano przepisy uznając, że do wystawienia e-zwolnienia konieczne jest bezpośrednie zbadanie pacjenta. Ostatecznie uznano, że wykładnia obowiązującego prawa pozwala na wystawienie e-zwolnienia gdy pacjent już wcześniej był u tego lekarza, wywiad gwarantuje informacje pozwalające podjąć rzetelną decyzję, a także gdy istnieje szczególne zagrożenie chorobą zakaźną. Podczas konsultacji na odległość pacjent może otrzymać też zlecenie na zaopatrzenie w wyroby medyczne oraz skierowanie do specjalisty.
Pandemia koronawirusa wpłynęła na rozpowszechnienie się telemedycyny w Polsce. Obecnie wystawianie e-recept, e-zwolnień i e-skierowań, udzielanie porad medycznych przez lekarzy POZ, a także specjalistów pracujących w placówkach prywatnych, jest na porządku dziennym. Warto więc znać podstawowe przepisy dotyczące zdalnej opieki zdrowotnej, aby móc korzystać ze swoich praw.