Nastoletnia ciąża to problem nie tylko o charakterze osobistym, ekonomicznym i społecznym, ale również prawnym. Młoda kobieta, która spodziewa się dziecka i rodzi je przed ukończeniem 18 roku życia, wciąż jeszcze jest w świetle prawa dzieckiem i pozostaje pod władzą rodzicielską. Jak kształtują się jej prawa?
Ciąża nastolatki – opieka lekarska
Niepełnoletnia dziewczyna, która podejrzewa, że zaszła w ciążę, nie może samodzielnie udać się na wizytę do ginekologa. Choć może się to wydawać nieco irracjonalne, nawet w takiej sytuacji jak oczekiwanie na dziecko, przyszła młoda matka podlega ogólnym przepisom dotyczącym korzystania z opieki medycznej przez osoby poniżej 18 roku życia. Wszelkie wizyty, badania i zabiegi muszą być wykonywane za zgodą przedstawiciela ustawowego.
Niepełnoletność nastoletniej matki stwarza też pewne trudności dla ojca dziecka. Nawet jeśli kobieta chce, aby podczas wizyt towarzyszył jej partner, nie może zgłosić się do lekarza wyłącznie z nim. Nadal konieczna pozostaje obecność opiekuna lub rodzica.
Nastoletnia ciąża – jak wygląda poród?
Analizując prawa młodej matki warto też pochylić się nad kwestiami dotyczącymi dnia narodzin. Jeśli przyszła matka ukończyła 16 lat, wyraża zgodę wraz ze swoim przedstawicielem ustawowym. Warto jednak pamiętać o tym, że poród to wyjątkowa sytuacja, co do której obowiązują pewne wyjątki od zasad ogólnych. Jeśli osoba udzielająca świadczenia medycznego nie jest w stanie skontaktować się z opiekunem nastolatki, czynności mogą zostać podejmowane bez jego zgody.
A jak wygląda kwestia obecności partnera nastolatki podczas porodu? Jeśli jest on pełnoletni, rodzice kobiety mogą udzielić mu pełnomocnictwa. Jest to najprostszy sposób na przekazanie decyzyjności w przedmiocie udzielonych świadczeń medycznych, a także na zapewnienie ojcu dziecka możliwości przebywania w sali porodowej.
Świadczenie rodzicielskie
Wiele kontrowersji narosło wokół tego, czy nastoletnim matkom przysługuje świadczenie rodzicielskie. Jeszcze do niedawna uznawano, że brak pełnoletności i pełnej zdolności do czynności prawnych stanowi przesłankę uniemożliwiającą pobieranie świadczenia.
Jednak wątpliwości zostały rozwiane wraz z wydaniem wyroku przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach 6 października 2021 roku (sygn. akt II SA/GI 945/21). Sąd orzekł, że ustawodawca jasno określił katalog osób, które są uprawnione do ubiegania się o przyznanie przedmiotowego świadczenia. Podkreślił, że warunkiem jest to, aby kobieta była matką dziecka. Wiek, w którym miał miejsce poród nie ma znaczenia z perspektywy przyznawania świadczenia rodzicielskiego.
Jednakże nie można zaprzeczyć, że prawa nastoletniej matki są w pewnym zakresie ograniczone. Start w macierzyństwo przed ukończeniem pełnoletności może być nieco utrudniony. Jednak ze wsparciem bliskich, młode matki mają przed sobą szereg możliwości, które zapewnią im komfortową ciążę, poród i wychowywanie dziecka.