Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, lekarz ma obowiązek udzielenia pacjentowi informacji o ewentualnych skutkach ubocznych przeprowadzanego zabiegu. Jest to związane z kwestią wyrażenia przez chorego świadomej zgody, która jest niezbędna do podjęcia wszelkich działań medycznych.
Udzielenie świadomej zgody przez pacjenta
Żeby zabieg mógł zostać przeprowadzony konieczne jest udzielenie przez pacjenta świadomej zgody. Oznacza to, że lekarz ma obowiązek zapoznać go z wszelkimi informacjami dotyczącymi wybranej metody leczenia. Musi to zrobić w sposób przestępny, czyli zrozumiały dla osób, które nie posiadają wykształcenia medycznego. Chory musi poznać cel zabiegu, rodzaj, ewentualne alternatywy, a także wszelkie skutki uboczne, wiążące się z zastosowaniem danej formy. Udzielający zezwolenia musi być do tego uprawniony, co oznacza, że w przypadku dzieci i młodzieży będzie to przedstawiciel ustawowy lub opiekun faktyczny. Zaleca się, aby zgoda była odbierana na ręce specjalisty, który później będzie wykonywał dane świadczenie. Istotne jest również, aby była ona udzielona w odpowiednim czasie i w uznawanej przez polskie prawo formie.
Obowiązki lekarza
Jak wyżej zostało wspomniane do obowiązków lekarza należy udzielenie pacjentowi lub innej osobie, uprawnionej do wyrażenia zgody na wykonanie konkretnego świadczenia medycznego, kompletu informacji, które pozwolą na podjęcie w pełni świadomej decyzji. Dlatego właśnie, tak istotne jest przedstawienie wszelkich skutków ubocznych planowanego zabiegu. Konieczne jest to, w przypadku ewentualnych następstw, które jesteśmy w stanie przewidzieć, nawet jeśli nie zdarzają się one szczególnie często, lecz jednak wiążą się z powstaniem poważnego uszczerbku na zdrowiu. Ważne jest również określenie stopnia prawdopodobieństwa, pojawienia się ewentualnych powikłań. Oczywiście lekarz nie musi wdawać się we wszelkie medyczne szczegóły, ważne jest, aby chory mógł jasno podjąć decyzję, mając pełną świadomość tego, jak może ona wpłynąć na jego ogólny stan zdrowia, funkcjonowanie całego organizmy czy też, czy dane przedsięwzięcie będzie stanowić bezpośrednie zagrożenie dla jego życia.
Konsekwencje nie przekazania informacji pacjentowi
W sytuacji, kiedy będzie miało miejsce niepoinformowanie pacjenta o skutkach ubocznych zabiegu, lekarzowi mogą grozić poważne konsekwencje prawne. Jest to powód do dochodzenia przez chorego roszczeń finansowych, w postaci odszkodowania lub zadośćuczynienia, w przypadku, gdy ten wniesie sprawę do sądu cywilnego. Jednocześnie istnieje możliwość postawienia specjalisty w świetle odpowiedzialności dyscyplinarnej lub karnej, przez co chociażby oskarżonemu może zostać zabrane prawo do wykonywania zawodu. Warto jednak podkreślić, że gdy do postawienia pełnej diagnozy, lekarz potrzebuje kompletu badań lub przeprowadzenia zabiegów chroni go, tak zwany “wyjątek terapeutyczny”. Chociaż rzeczywiście daje on personelowi szpitalnemu prawo, do chwilowego odejścia od informowania pacjenta o jego stanie zdrowia, dla jego własnego dobra, musimy pamiętać, że lekarzowi nie wolno okłamywać pacjenta, a na żądanie chorego musi udzielić mu informacji.
Pamiętajmy, że pacjent ma prawo znać skutki uboczne wdrożonego przez specjalistów leczenia, tak samo jak informacje o swoim stanie zdrowia. W przypadku nieudzielenia kompletu wiadomości lekarz może zostać pociągnięty do bardzo poważnych konsekwencji.