Leczenie za granicą jest precyzyjnie uregulowane zarówno przez prawo krajowe, jak i przez akty prawa Unii Europejskiej. Polska jako członek wspólnoty musi przestrzegać praw nadanych pacjentom w traktatach unijnych oraz aktach wydawanych przez instytucje UE. Jakie są prawa pacjentów? Jakie regulacje dotyczące leczenia za granicą obowiązują obywateli Polski?
Prawa pacjentów za granicą, a prawo Unii Europejskiej
Polska jako państwo będące członkiem Unii Europejskiej jest związana prawem wspólnotowym. W związku z tym, wszystkim obywatelom polskim przysługują prawa przyznane przez Parlament Europejski i Radę w Rozporządzeniu w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego z dnia 29 kwietnia 2004 roku. Zgodnie z nim, z zasady swobodnego przepływu osób na terenie UE wynika konieczność koordynacji w zakresie ubezpieczenia społecznego. Celem Unii jest bowiem podnoszenie poziomu życia i zatrudnienia wszystkich osób korzystających z tej swobody. To właśnie w tym akcie prawnym znajdują się podstawowe zasady dotyczące dostępu do opieki zdrowotnej w innym państwie członkowskim UE niż państwo, w którym osoba jest ubezpieczona. Można odnaleźć tutaj informacje dotyczące obowiązku równego traktowania jednostek, ewentualnego zwrotu kosztów, a także różnic między leczeniem planowanym a nagłymi przypadkami. Warto pamiętać o tym, że jest to akt prawny, który nie ma zastosowania do leczenia w państwach trzecich!
Z kolei Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych z dnia 27 sierpnia 2004 r. jest krajowym aktem poruszającym tę samą problematykę. Zgodnie z ustawą prawa pacjentów za granicą powinny być respektowane z braniem pod uwagę standardów kwalifikacyjnych i jakościowych uznawanych przez NFZ. Wskazane są też precyzyjnie wszelkie warunki finansowe, ustalony został katalog świadczeń, a także wymagania, które muszą zostać spełnione, aby dany pacjent mógł zostać upoważniony do korzystania z leczenia za granicami Polski.
Zwrot kosztów i planowane leczenie za granicą
Bez względu na kraj, leczenie za granicą zawsze wiąże się z kosztami. Posiadacze Karty EKUZ mogą na określonych warunkach korzystać z opieki zdrowotnej w innych krajach na podobnych zasadach, jak mieszkańcy danego kraju. Jest to jednak możliwe jedynie w placówkach objętych umową z krajowym systemem ubezpieczeń zdrowotnych. Jeśli ośrodek medyczny ma możliwość dokonywania bezpośrednich rozliczeń, pacjent nie musi ponosić kosztów leczenia, a placówka medyczna rozlicza się z instytucjami ubezpieczeniowymi. Warto pamiętać, że karta EKUZ dotyczy jedynie kosztów związanych z nagłymi i pilnymi sytuacjami! Zwrotu kosztów mogą domagać się też osoby, które pokryły koszty leczenia za granicą z własnej kieszeni. Po powrocie do kraju muszą zgłosić się w tym celu do właściwej instytucji ubezpieczeniowej.
A jak prawa pacjenta za granicą funkcjonują w zakresie leczenia planowanego? Pacjent ma prawo wnioskować o wydanie zgody na leczenie za granicą m.in. wtedy, gdy czas oczekiwania na termin wykonania usługi w kraju znacznie przekracza okres oczekiwania akceptowalny dla danego pacjenta z medycznego punktu widzenia. Dodatkowo, po powrocie do ojczystego kraju, ZUS ma obowiązek zapewnić pacjentowi kontynuację leczenia – taką samą, jaką otrzymałby gdyby dana procedura medyczna została wykonana w Polsce.
Dzięki przynależności do UE, polscy pacjenci mogą korzystać z wielu praw i swobód. Jednak niezwykle ważne jest precyzyjne sprawdzanie wszelkich informacji, w celu uniknięcia nieprzyjemnych sytuacji związanych z koniecznością ponoszenia dużych kosztów.