Zgoda domniemana to rodzaj zgody na czynności medyczne – stosuje się ją w przypadku transplantacji ex – mortuo, czyli pobieraniu narządów po śmierci dawcy, jednak nie ma wymogu, by ją składać. Niezaprzeczalnie przeszczepy co roku ratują tysiące żyć. Procedura ta wciąż jednak wzbudza wiele kontrowersji w kontekście ochrony dóbr osobistych i etyki.
Zgoda domniemana
W dużej ilości krajów obowiązuje zgoda domniemana na pobranie narządów po śmierci. Model ten zakłada, że jeśli zmarła osoba nie wyraziła sprzeciwu wobec pobrania narządów po jej śmierci, to zakłada się, że zgadza się na procedurę. To bardzo kontrowersyjny temat – wiele osób uważa, że przecież nieboszczyk mimo braku sprzeciwu nie musiał uważać tak, jak zakłada prawo. Mógł przecież bać się reakcji na swoje poglądy, a także nie wiedzieć o tym, że może się procedurze sprzeciwić. Istnieją dwa warianty zgody domniemanej – silny i słaby. Różnią się tym, czy rodzina ma prawo wyrazić sprzeciw. W przypadku słabej zgody domniemanej rodzina może wyrazić sprzeciw, co ostatecznie skutkuje niepobraniem narządów. W Polsce obowiązuje silna forma zgody, a co za tym idzie, rodzina nie może zgłaszać sprzeciwu.
Sprzeciw na dawstwo organów
Możesz złożyć sprzeciw na dawstwo organów korzystając z trzech opcji – pisemnego oświadczenia z podpisem, ustnego oświadczenia złożonego w obecności dwóch świadków i więcej, pisemnie potwierdzonego przez nich lub wpisując się w centralnym rejestrze sprzeciwów na pobranie komórek, tkanek i narządów ze zwłok ludzkich. Sprzeciw jest skuteczny od daty wpisu w rejestrze. W każdym momencie możesz cofnąć decyzję korzystając z którejś z wcześniej wymienionych opcji. Są jednak sytuacje, w których sprzeciw nie odniesie żadnego skutku. Mimo złożenia dokumentu, pobranie narządów wciąż będzie możliwe, jeśli podejrzewano u osoby zakażenie lub chorobę zakaźną. Pobiera się je wtedy w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób zakaźnych. Sprzeciw nie jest również istotny jeśli organy potrzebne są dla celów postępowania karnego, w przypadku podejrzenia przestępnego spowodowania śmierci.
Potrzebne procedury
Pamiętaj, że sprzeciw na pobranie organów po śmierci nie pozwala na wybór osób, którym osoba chciałaby udzielić dawstwa. Tak samo niemożliwe jest określenie narządów, które osoba decyduje się oddać. Sprzeciw równa się z całkowitą odmową. Do procedury niepotrzebna jest zgoda, zważywszy na jej domniemanie. Dokument może jedynie pełnić funkcję informacyjną, ale lekarz cały czas ma za zadanie sprawdzić, czy osoba zarejestrowała sprzeciw. Może ustalić to za pomocą telefonu, faksu, czy nawet poczty elektronicznej. Wpis zostaje potwierdzony jeśli lekarz wysłał zapytanie do Poltransplantu za pomocą przesyłki poleconej i dostał odpowiedź w takiej samej formie.
Zgoda domniemana budzi wątpliwości etyczne i prawne. Wiele osób podchodzi do niej raczej sceptycznie. Mówi się jednak o tym, że z jednej strony procedura narusza w jakiś sposób wolę zmarłej osoby, ale jest jednak możliwością na ratowanie życia i zdrowia.