Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy przewiduje instytucję zaprzeczenia ojcostwa. Jest to prawne podważenie biologicznego związku mężczyzny z dzieckiem. Na czym polega domniemanie pochodzenia dziecka od męża jego matki, kiedy można powołać się na zaprzeczenie ojcostwa i jak wyglądają kwestie proceduralne postępowania sądowego?
Czym jest zaprzeczenie ojcostwa?
Polski Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy uznaje dobro dziecka za nadrzędną wartość. Zaprzeczenie ojcostwa jest udowodnieniem, że osoba, którą prawo uznaje za ojca dziecka, w rzeczywistości nim nie jest. Głównym sposobem uznania danej osoby fizycznej za ojca jest domniemanie pochodzenia dziecka z małżeństwa. Jest on wyrażony w art. 62 k.r.o. Domniemanie to znajduje zastosowanie pod warunkiem, że poród miał miejsce w okresie trwania małżeństwa, albo dziecko urodziło się w czasie 300 dni przed unieważnieniem związku.
Kodeks rodzinny na temat zaprzeczenia ojcostwa
Art. 63 k.r.o wskazuje przesłanki, które muszą zostać spełnione, aby możliwe było wystąpienie z powództwem o zaprzeczenie ojcostwa. Kto ma prawo to zrobić? Uprawnienie posiada matka dziecka oraz jej mąż w ciągu pół roku od narodzin. Dodatkowo, uprawnienie przysługuje samemu dziecku – po ukończeniu pełnoletności jednak nie później niż do wieku 21 lat.
Proces – zaprzeczenie ojcostwa w sądzie
Jak zaprzeczyć ojcostwo? Kwestie proceduralne mogą wydawać się dość skomplikowane. Jednak ze względu na kierowanie się dobrem dziecka, dąży się do jak najszybszego orzekania przez sąd o zaprzeczeniu ojcostwa. Podczas procesu konieczne jest wykazanie dowodu z badania DNA lub przedstawienie dowodów przeczących domniemaniu ojcostwa w małżeństwie. Mogą one dotyczyć na przykład trwałego pobytu jednego z małżonków za granicą lub problemów zdrowotnych męża związanych z płodnością. Powództwo należy wnieść do Wydziału Rodzinnego Sądu Rejonowego, właściwego dla miejsca zamieszkania. Koszty sądowe ponosi osoba, która wnosi pozew.
Konsekwencje zaprzeczenia ojcostwa
W wyniku orzeczenia sądu o zaprzeczeniu ojcostwa, mężczyzna traci władzę rodzicielską nad dzieckiem. Oprócz tego, dziecko traci prawo dziedziczenia z mocy ustawy po mężu matki oraz jego krewnym. Dodatkowo, mąż matki może żądać uznania ustania jego obowiązku alimentacyjnego. Jednak konsekwencje zaprzeczenia ojcostwa nie wiążą się z uzyskaniem roszczenia o zwrot świadczeń sprzed prawomocnego orzeczenia sądu. Po obaleniu domniemania ojcostwa możliwe jest uznanie rzeczywistego ojca, a także zmiana nazwiska dziecka – na nazwisko panieńskie matki lub faktycznego, uznanego, biologicznego ojca.
Zaprzeczenie ojcostwa to ważna instytucja w prawie rodzinnym. Aby przejść sprawnie przez proces sądowy, warto się do niego dobrze przygotować – zebrać dowody, a najlepiej skorzystać z usług wykwalifikowanego pełnomocnika.