W poprzednim wpisie omówiono możliwość zwolnienia lekarza z obowiązku zachowania tajemnic przez samego pacjenta. W niniejszym artykule przybliżymy Państwu sytuacje w której to sam lekarz ze względu na stan zagrożenia pacjenta lub osób trzecich zadecyduje o wyjaśnieniu informacji objętych tajemnicą zawodową.
Stan zagrożenia pacjenta lub innych osób
Ustawa o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw zezwala na ograniczenie prawa pacjenta do prywatności, wówczas gdy zachowanie tajemnicy może stanowić niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia innych osób.
Ustawodawca, doprecyzowuje istniejący już w polskim porządku prawnym kontratyp stanu wyższej konieczność. Prawodawca pozwala, na poświęcenie jednego dobra chronionego prawem (tajemnicy pacjenta) ze względu na kolizję w jakiej dobro to pozostaje, z innym dobrem (życiem lub zdrowiem tej osoby, lub innych osób). Przykładem uzasadnionego ujawnienia tajemnicy zawodowej, podyktowanym troską o życie lub zdrowie pacjenta, może być poinformowanie rodziny o możliwym ryzyku samobójstwa lub samookaleczenia się bliskiej im osoby, może nim być także (w przedmiocie ochrony zdrowia lub życia innych osób) przykład lekarza informującego bliskich pacjenta o trapiącej go wysoce zaraźliwej chorobie (np. malarii, agresywnej odmianie grypy itd.), którą mogą się zarazić przez kontakt z nim. Można zatem uznać iż „złamanie” tajemnicy przez osobę wykonująca zawód medyczny, w powyższych okolicznościach nie było by uznane za bezprawne.
Niebezpieczeństwo na jakie może narazić pacjenta (lub inne osoby), nie ujawnianie informacji chronionych tajemnicą, winno mieć charakter realny, a nie tylko hipotetyczny. Każdorazowo stan zagrożenia musi mieć oparcie w faktach, wiarygodnych ustaleniach medycznych lub innych okoliczności związanych z pacjentem. Jednocześnie musi istnieć prawdopodobieństwo, iż pacjent nie ostrzeże samodzielnie innych narażonych na zarażenie osób. Lekarz ujawniając informacje w przedmiotowej kwestii, winien starać się ograniczyć krąg osób wtajemniczonych, tylko do tych, którzy narażeni są na niebezpieczeństwo w stopniu większym niż minimalny. Każde wątpliwości należy interpretować na rzecz zachowania tajemnicy i ochrony prawności pacjenta.
Obowiązek ujawnienia tajemnicy gdy zagrożone jest zdrowie lub życie innych osób
Trzeba pamiętać, iż w niektórych sytuacjach nadmierny rygoryzm w przestrzeganiu tajemnicy lekarskiej może skutkować odpowiedzialnością samego medyka. W sytuacji, w której lekarz posiadał by informacje o chorobie zakaźnej pacjenta oraz powziął by informacje, iż pacjent nie ma zamiaru informować swoich bliskich, medyk powinien poinformować osoby potencjalnie narażone na zarażenie. Gdyby lekarz z w/w obowiązku się nie wywiązał i doszło by do zarażenia bliskich pacjenta, po stronie lekarza powstała by odpowiedzialność odszkodowawcza względem zarażonych.
Jan Szypuliński